Overgewicht en obesitas worden veroorzaakt door een complex van factoren: genen, eet- en beweeggedrag, een obesogene omgeving, slaapgebrek, stress en medicijngebruik.
Overgewicht en obesitas leiden tot insulineresistentie (IR). Insuline resistentie (ook wel metabool syndroom genoemd) is de oorzaak van metabole problemen (o.a. hypertensie, hyperlipidemie, gestoorde glucosetolerantie, hart- en vaatziekten, metabool syndroom, jicht, artrose en diverse vormen van kanker).
De beste behandeling van insuline resistentie (de oorzaak van alle welvaartsziektes) is gewichtsvermindering. Alleen als een cliënt een flinke hoeveelheid (buik)vet verliest, is herstel van de metabole problemen mogelijk. Daarom is de eerste fase gewichtsverlies (10-15%) noodzakelijk, gevolgd door een fase van gewichtsbehoud.
De behandeling van obesitas en insulineresistentie is complex. De diëtist is de zorgverlener die in de behandeling een centrale rol speelt omdat zij beschikt over de specifieke voedingstechnische en medische kennis en kennis over gedragsverandering om obesitas en insuline resistentie te behandelen.